Коронавирустық инфекция(COVID-19) — аэрозольдық – тамшы және тұрмыстық байланыспен берілетін SARSCoV-2 коронавирусының жаңа штамын тудыратын жіті инфекциялық ауру; ол асимптоматикалық емес, клиникалық айқын формаларға дейін интоксикациямен, безгегімен, тамырлардың эндотелийінің, өкпенің, жүректің, бүйректің, асқазан-ішек жолдарының, орталық және перифериялық жүйке жүйесінің зақымдалуымен, асқыну қаупімен жүреді. Балалар мен жасөспірімдерде COVID-19-мен уақытша байланысты көп жүйелі қабыну синдромы түрінде клиникалық бағыттың нұсқасы болуы мүмкін.
Балалардағы COVID-19 кезіндегі инфекциялық процестің кезеңдері:
Инкубациялық кезең 2-14күн.
Бастапқы 1-7 күн.
Аурудың қызған кезі 8-14 күн.
Реконвалесценция кезеңі 14 күннен 3-6 айға дейін (МВС covid-19 бастан кейін 2-6 аптадан кейін дамуы мүмкін)
Балалардағы инфекцияның ерекшеліктері:
жұқпалы процесс кез-келген кезеңде бұзылуы мүмкін;
инфекциялық процесс балада қатар жүретін созылмалы патологияның болуына байланысты ұзартылуы мүмкін;
ауру кезеңдерінің ұзақтығы әртүрлі болуы мүмкін;
жасөспірімдерде аурудың ағымы ересектер сияқты болуы мүмкін;
аурудың кез-келген кезеңінде созылмалы патологияның өршуі немесе декомпенсациясы белгілері пайда болуы мүмкін, бұл емтихан жоспарын бақылауды және түзетуді қажет етеді.
COVID-19 кезіндегі шағымдар:
улану симптомдары: әлсіздік, дене температурасының жоғарылауы;
құрғақ, өнімсіз жөтел;
миалгия;
бас ауруы (көбінесе үлкен балаларда);
тамақтың ауыруы, мұрынның бітелуі;
асқазан-ішек жолдарының зақымдану белгілері (іштің ауыруы, диарея, құсу) ересектерге қарағанда жиі кездеседі;
«ковидті» саусақтар (аязға ұқсас);
дәм мен иістің бұзылуы сирек кездеседі, өйткені балалар өздерінің жас ерекшеліктеріне байланысты бұл шағымды негіздей алмайды;
ауыр жағдайларда тыныс алу мен жүрек соғуының жоғарылауы мүмкін.
Жаңа туылған нәрестелерде және әсіресе шала туылған нәрестелерде COVID-19 инфекциясының клиникалық көріністері ерекше емес. Аурудың ауыр ағымында температураның тұрақсыздығы байқалады, тыныс алу белгілері тахипноэ, тыныс алудың жылауы, мұрын қанаттарының ісінуі, тыныс алу бұлшықеттерінің жоғарылауы, апноэ, жөтел және тахикардия болуы мүмкін. Кейде әлсіз сору, әлсіздік, кекіру, диарея, ентігу байқалады.
Балалардағы COVID-19 ауыр және асқынған түріндегі қауіп факторлары:
1 жасқа дейінгі балалар;
дене салмағының жетіспеушілігі бар балалар >30%;
декомпенсация сатысындағы туа біткен даму ақаулары;
қант диабеті;
семіздік;
бронх демікпесі;
аутоиммунды және онкологиялық аурулар;
бастапқы иммун тапшылығы;
басқа тұқым қуалайтын аурулар;
коинфекция (тыныс алудың синцитиальды вирусы, риновирус, бокавирус, аденовирус және т.б.).
АМБУЛАТОРИЯЛЫҚ ДЕҢГЕЙДЕ COVID-19 ЕМДЕУ ТАКТИКАЛАРЫ
Covid-19 коронавирустық инфекциясы бар балаларға ұсынылады:
№ 13 диета (жұқпалы аурулар үшін), ақуыздарға, майларға және көмірсуларға бай теңдестірілген тамақтану;
физикалық белсенділікті шектейтін режим;
тыныш психологиялық орта;
көп ішу;
эпидемияға қарсы шараларды және жеке гигиенаны сақтау.
Балалардағы COVID-19 симптомсыз, жеңіл және орташа ауыр барысын қадағалау және емдеу
|
Барысы |
Емдеу қағидалары |
|
Симптомсыз |
Дәрілік терапияға көрсетілімдер жоқ Баланы оқшаулау және оның жағдайын 14 күн бойы бақылау. |
|
Жеңіл, пневмониясыз |
Тиімділігі дәлелдерінің болмауына байланысты балаларда вирусқа қарсы емге көрсетілімдер жоқ. Чек парағы бойынша баланы оқшаулау және оның жай-күйін бақылау (3-қосымша). Мол жылы сусын. Симптоматикалық ем: Дене қызуы 38,50 артқанда ыстық түсіретін дәрілердің бірін – парацетамол 10-15 мг/кг ауыз арқылы (табл, сироп, ерітінді) немесе суппозиторийлар; немесе ибупрофен суспензия/табл. 5-10 мг/кг, 4 сағаттан кем емес интервалмен және тәулігіне 3 реттен артық емес қабылдау, 3-5 күннен артық емес. диарея кезінде – пероральді қабылдауға арналған регидратациялаушы құрал; клиникалық көріністердің ауырлығына байланысты синдромдық терапия. Антибиотикотерапия көрсетілмеген. |
|
Тыныс алу жеткіліксіздігі жоқ пневмониямен орташа ауыр (қауіп факторлары жоқ пациенттер) |
Тиімділігі дәлелдерінің болмауына байланысты балаларда вирусқа қарсы емге көрсетілімдер жоқ. Баланың жағдайын қадағалау. Мол жылы сусын. Симптоматикалық ем: Дене қызуы 38,50 артқанда ыстық түсіретін дәрілердің бірін – парацетамол 10-15 мг/кг ауыз арқылы (табл, сироп, ерітінді) немесе суппозиторийлар; немесе ибупрофен суспензия/табл. 5-10 мг/кг, 4 сағаттан кем емес интервалмен және тәулігіне 3 реттен артық емес қабылдау, 3-5 күннен артық емес. диарея кезінде – пероральді қабылдауға арналған регидратациялаушы құрал; клиникалық көріністердің ауырлығына байланысты синдромдық терапия. Антибиотикалық терапия қайталама бактериялық инфекцияның белгілері болмаған кезде көрсетілмейді. 5 жасқа дейінгі балаларда қайталама бактериялық инфекцияның немесе пневмонияның клиникалық көріністері болған кезде эмпирикалық Бактерияға қарсы терапияны тағайындауға рұқсат етіледі (кең спектрлі антибиотиктерден терапияны бастамаңыз, ауызша формаларға артықшылық беріңіз). Анықталған кезде: ауруханадан тыс типтік пневмония (пневмококк) - амоксициллин; антибиотиктермен алдыңғы емдеу кезінде амоксициллин/клавуланат немесе цефуроксим жас дозаларында; атипті ауруханадан тыс пневмония-макролидтер; Антикоагулянттар – көрсетілмеген. |
«Өскемен қаласының № 1 емханасы» ШЖҚ КМК педиатр дәрігері Сагандыкова Сабина Калдыбаевна